Książka jest pokłosiem namysłu nad szeroko pojętym zjawiskiem komunizmu. Pojęcie to potraktowaliśmy także jako hasło wywoławcze dla rozważań dotyczących roli lewicowych i emancypacyjnych impulsów społecznych w szeroko pojętej nowoczesności. Użycie nieostrego, niejednoznacznego i poniekąd kontrowersyjnego słowa komunizm wykorzystywało to ekscesywne pomieszanie, by sprowokować otwartą i pluralistyczną debatę w kręgu zagadnień tyleż ideowych i historycznych, co kulturowych. Zastosowanie tego sygnaturalnego terminu służyć miało także odświeżeniu, a czasem zrewidowaniu, refleksji nad lewicowymi ideologiami, których ogólnym założeniem była i jest realizacja szlachetnych idei wolności, równości i sprawiedliwości społecznej.