Historia autobiografii jest w pewnym sensie historią ludzkiej samoświadomości (...) przedstawia się nie tylko jako swoisty gatunek literacki, lecz również jako narzędzie samopoznania człowieka. Osobowość nie jest żadnym posagiem od natury, lecz nagrodą od życia. Podobnie jak wszystko, co najwyższe (...) wzrasta nie bez wewnętrznej pracy, jaka odbywa się w życiowym obcowaniu z ludźmi, z kolejami losu, z własną twórczością. Georg Misch