Region Bałtycki odgrywa znaczną rolę w kształtowaniu regionalnego, a także i globalnego środowiska bezpieczeństwa. Wynika to bez wątpienia z jego położenia w strefie wpływów największych potęg współczesnego świata. Jest postrzegamy jako obszar stabilności, jednakże akwen Morza Bałtyckiego był i jest regionem rywalizacji. Akwen ten jest określany jako Morze Śródziemne Europy Północnej, gdyż należy do grupy mórz półzamkniętych i ma naturalne połączenia z oceanem tylko poprzez Cieśniny Bałtyckie: Sund, Morze Bełtów, Kattegat i Skagerrak. Ponadto jest połączony sztucznie, co umożliwia skrócenie drogi z/na Morze Północne przez Kanał Kiloński oraz na Morze Białe przez Kanał Białomorski. Naturalne połączenie z Morzem Północnym jest bardzo wąskie, a tym samym cyrkulacja wody w Morzu Bałtyckim jest słaba, co naraża je na duże zagrożenia ze strony zanieczyszczeń oraz klęsk ekologicznych. Te czynniki determinują niejako a priori wytworzenie specyficznego obszaru w kontekście geograficznym, którego efektem jest jego wyodrębnienie także pod względem politycznym, ekonomicznym i mentalnym, co w znacznej mierze ukształtowały zaszłości historyczne.