Przez długi czas, gdy w Polsce pisano o filozofii Nicolaia Hartmanna, rozpoczynano zwykle od stwierdzenia, że jego filozofia nie uzyskała dotąd należnego jej przebadania i opracowania. Sytuacja się zmieniła, bowiem ostatnie dziesięciolecia przyniosły wiele ważnych, ogólnych i szczegółowych opracowań podejmowanych w niej zagadnień. Do ich grona pretenduje także zbiór tekstów, które Czytelnik znajdzie w tej książce. Poszczególne rozdziały napisali autorzy, którzy z jednej strony zajmują się różnymi aspektami dorobku Hartmanna, z drugiej zaś w swym stosunku do jego filozofii oraz w jej ocenach przyjmują różne postawy, dostrzegając w niej więcej lub mniej idei wartych kontynuacji czy - wręcz przeciwnie - wartych zarzucenia. Wielogłos autorów nie zawsze jest więc zgodny. Ze wszystkich jednak tekstów, również tych krytycznych, wyłania się różnorodność i teoretyczne bogactwo koncepcji pozostawionych przez Hartmanna.